martedì 13 ottobre 2009

Kopeshtet e varura te Babilonise.

















I ndodhur në qytetin e lashtë të Babilonisë (e quajtur Porta e Zotit), pranë Bagdadit sot (Iraku), kopshtet e varura te Babilonisë janë ndërtuar rreth 590 p.e.s nga mbreti Nebukodonosor II (edhe pse tradita atributet e ndërtimin e tyre ia jep Mbretëreshës Semiramide, asire).
Legjenda tregon qe mbreteresha - përshkruar dhe në pikturën e famshme te Degas, "Semiramide ne ndërtimin e Babilonisë", cka pershkruhet e në opera lirike - gjente trëndafila të freskët në kopshte çdo ditë, madje edhe në klimën e thatë që karakterizonte qytetin.
Duhet të theksohet se në kulturën tradicionale të Mesopotamise, kuptimin e fjalës i ngjan kopsht të Xhennetit,parajses. Disa historianë, duhet thene,se nuk jane dakord për ekzistencën ose jo të kopshtet mbretërore të qytetit të Babilonisë.
Çështja e vendndodhjes së kopshteve është akoma e pazgjidhur dhe studime, ende në vazhdim, kanë lëshuar shumë hipoteza, përfshirë edhe atë që nuk ndodheshe brenda në Babiloni ,një nga shtatë mrekullitë e botës antike.Nga burimet e lashta,informacionet per kopshet nuk flasin askund se ku ndodheshin ato.
Një teori fillestare ishte dhënë nga gjermani Koldewey Robert, i pari qe ka kryer gërmime në vend ,midis 1889 dhe 1917. Ai mendoi se kopshtet ishin vendosur në këndin verilindor të Pallatit te Jugut,meqenese ai kishte zbuluar një strukturë të madhe te mbuluar me fuci dhe te perbere nga katërmbëdhjetë dhoma,me nje mur perimetrues.Kjo teori, megjithatë, ka kufirin e saj sepse jane larg lumit Eufrat, ku duhej marre uji për ujitje, dhe se dyti,fakti se qasja në kopshte mund të bëhet vetëm përmes dhomave private dhe zyrave. Për më tepër, me gërmimet e vazhdueshme, duket më i besueshëm se dhomat e zbuluara nga Koldewey duheshin ndoshta për magazinimin e mallrave.
Një teori e dytë ishte avancuar nga D.J. Wiseman, e cila i mendon keto kopshte "më lart dhe te vendosura prane murit veriperindimor" te Pallatit te Jugut, nga e cila zgjateshin kopshtet, pranë brigjeve të Eufratit.
Në gjysmën e parë të viteve nentedhjete dijetari DWW Stevenson sugjeroi një tjetër pamje (në fakt ka deklaruar se nuk mund të jenë atje ku tregohet nga Wiseman, sepse në kohën e ndërtimit te tyre, Eufrati mbulonte zonen ne fjale) se kopshtet ishin tarraca te ndertuara gjithsesi shumë afër Pallatit Jugor, dhe ndoshta në murin jugor të tij. Ne ditet e sotme per kete hipoteze nuk ka te dhena.
Studimet e fundit kanë dhene nje teori te re (mbështetur nga Stephanie Dalley), se kopshtet nuk ishin të vendosur të gjithë në Babiloni, por në qytetin e afërt të Nineveh. Dalley mbeshtetet ne burimet klasike dhe thote se ka një konfuzion mes Babilonisë dhe Nineveh nga fakti se kalimi nga Asirisht në pushtet Babylonian nuk ishin perceptuar si një përçarje nga autoret klasike te cilet vazhdonin të te identifikonin një mbretëri ,ate "të Asirisë", e cila kishte ndryshuar thjesht kryeqytet. Përveç kësaj, burimet heshtin në Babiloni për ndertimin e kopshte, ndërsa burimet Asirisht dëshmojnë për punën e rëndësishme nën ujë në Nineveh Senasheribi
(68-631 pes) dhe pranine e kopshteve pranë brigjeve të Hors.
Babilonia ishte e rrethuar nga një unazë e dyfishtë muresh,qe nderpriteshin vetem nga porta e Ishtarit, përmes të cili lidhej rruga kresore me qytetin e mbuluar me pllaka me xham blu dhe stolisur me mbi 120 statuja te luanëve me grykë hapur.Mbi derë u gjet, nga arkeologu Koldewey Robert,struktura qae mbante bazen per mbeshtetjen e tarracave te ketyre kopshteve.
Duke pasur parasysh se në atë kohë, perdorimet e tokës ishin bujqesore,krijimi i nje kopshti botanik ishte dicka e pazakonte.U krijua një kopsht botanik me llojet e bimëve me origjinë nga vende te tjera dhe qe jetonin në klimat më të lagështa.Prandaj u ndërtua një sistem kompleks hidraulik që, mes tjerash, ishte për të ngritur ujin nga lumi e per te cuar ujin ne kopshtet; me shpeshtësinë dhe sasinë qe nevojitej.Terracat e Kopshteve ishin ndërtuar krejtësisht prej guri dhe janë përmendur edhe nga Herodoti.


Në kopeshtet e varura te babilonise jane mbeshtetur disa skena nga opera Semiramide shkruar nga Gioacchino Rossini ,ne një libret nga Gaetano Rossi (Semiramis di Voltaire), të kryera në Teatron La Fenice në Venecia,3 shkurt 1823.

Nessun commento:

Posta un commento